In de wereld van vandaag is schermgebruik onvermijdelijk, zelfs bij jonge kinderen. Als ouder van een peuter of kleuter herken je misschien het schuldgevoel wanneer je kind een tablet of tv gebruikt. Tegelijkertijd wil je niet alle schermtijd verbieden, want sommige apps of programma’s kunnen echt waardevol zijn. Hoe vind je dan die balans?
Hoeveel schermtijd is normaal (en hoeveel gebruiken kinderen écht)?
Recente data uit België toont dat veel jonge kinderen al boven de aanbevolen schermtijd zitten. Volgens een studie van Sciensano besteden kinderen van 3 tot 4 jaar voor bijna de helft van de weekdagen meer dan één uur aan schermen, en op weekenddagen is dat maar liefst 75%.
Volgens het Nederlands Jeugdinstituut geloofden ouders in 2025 dat kinderen van 0 tot 6 jaar gemiddeld 86 minuten per dag aan digitale media spenderen. Dat is aanzienlijk hoger dan wat richtlijnen aanbevelen.
De richtlijnen die door verschillende experts en organisaties worden aangehouden, verschillen iets, maar komen grotendeels overeen op deze punten:
-
Voor peuters en kleuters (2–4 jaar) raadt het Nederlands Jeugdinstituut aan om schermgebruik te beperken tot ongeveer 30 minuten per dag, verdeeld over korte sessies van 5‑10 minuten per keer.
-
Voor kleuters van 4 tot 6 jaar adviseert men tot 1 uur schermgebruik per dag.
-
Volgens de WHO (via een OECD-rapport) geldt voor 2‑jarigen maximaal 1 uur schermtijd per dag, en bij 3‑4 jarigen eveneens niet meer dan 1 uur.
De Gezinsbond wijst er bovendien op dat het niet alleen gaat om de hoeveelheid scherm, maar ook wél om wat je kind bekijkt.
Uitdagingen waar we als ouders mee worstelen
Veel ouders ervaren de volgende dilemma’s bij schermgebruik van hun jonge kinderen:
-
Schuldgevoel vs praktische nood
Je hebt even pauze nodig, je moet koken, werken of rijden, en schermen bieden soms de makkelijkste oplossing. Tegelijkertijd bezorg je je kind mogelijk te veel “passieve” tijd achter een scherm. -
Onzekerheid over regels
Er bestaan veel richtlijnen, maar ze zijn niet altijd eenduidig en vragen van ouders om inschattingen: wat is “goede content”? Hoe streng moet je zijn? -
Samen gebruiken
Volgens GGD-richtlijnen is het belangrijk om media samen te bekijken, zodat je kind er iets aan heeft. Maar in de praktijk gebeurt dat niet altijd. -
Emotionele gevolgen
Lange schermperiodes kunnen leiden tot prikkelbaarheid, vermoeidheid of verminderde concentratie. Sommige ouders merken dat hun kinderen meer driftbuien hebben of moeilijker overschakelen naar ander spel. -
Druk van de omgeving
Andere ouders, grootouders of kinderopvang kunnen andere gewoonten hebben. Dat maakt het moeilijk om je eigen regels door te voeren.
Waarom is een balans belangrijk?
-
Ontwikkeling: Langdurig, ongecontroleerd schermgebruik kan invloed hebben op taalontwikkeling, aandacht en slaap.
-
Gezondheid: Te veel zitten is niet goed; de “20‑20‑2”-regel kan helpen: na 20 minuten scherm kijkt je kind 20 seconden in de verte en idealiter speelt het 2 uur buiten.
-
Relatie & interactie: Samen media bekijken biedt leermomenten, en het bevordert de band tussen ouder en kind.
-
Mediawijsheid: Kinderen leren niet alleen van hoeveel schermtijd, maar vooral van hoe ze die tijd gebruiken.
Alternatieven om schermtijd te verminderen en de balans te herstellen
Hier zijn creatieve en haalbare manieren om schermtijd te beperken, zonder dat je als ouder elke dag “strenge schermregels” hoeft op te leggen:
1. Vervang schermmomenten door actieve momenten
-
Bied samenleesmomenten aan: boekjes, prentenboeken of luisterverhalen zijn fantastisch om in de plaats van schermen te gebruiken.
-
Stimuleer buitenspelen: laat je kind fietsen of spelen in de tuin, zandbak of met eenvoudige spelmaterialen (zoals ballen of blokken).
-
Organiseer knutseltime: met potloden, klei of verf kan je peuter of kleuter op een andere manier creatief bezig zijn.
2. Gebruik educatief en interactief schermgebruik
-
Kies voor schermmomenten met kwaliteit: gebruik apps of video’s waar je samen naar kijkt en praat over wat je ziet (“Wat zegt dat diertje?”, “Wat gebeurt hierna?”).
-
Maak schermgebruik interactief: gebruik samen educatieve apps, communiceer en laat je kind het scherm bedienen (bijv. kiezen wat hij wil bekijken) → zo wordt het geen passief kijken.
3. Stel duidelijke schermregels op
-
Maak een gezinsroutine met vaste schermmomenten (“we kijken samen 15 minuten na school”, “in het weekend één filmpje”)
-
Gebruik de 20‑20‑2‑regel: na 20 minuten scherm kijkt je kind even weg en bevorder je beweging of rust.
-
Bepaal schermvrije zones in huis, bijvoorbeeld tijdens het eten of in de slaapkamer.
4. Bied alternatieven voor schermen onderweg
-
Neem speelgoed mee dat geen scherm heeft, zoals magneettegels, luisterboeken, knuffels of houten spelletjes. Of de Timio woordjes-en muziekspeler is ook ideaal en educatief.
-
Luister samen naar audioboeken of verhaaltjes in de auto in plaats van filmpjes te laten zien.
5. Stimuleer sociale en creatieve activiteiten
-
Nodig vriendjes uit voor speelafspraakjes zonder schermen.
-
Organiseer eenvoudige spelletjes of rollenspel – dit helpt taalontwikkeling en sociaal gedrag.
-
Leer je kind al vroeg over mediawijsheid: leg uit waarom je schermtijd beperkt en wat goed is om te kijken.
Praktische tips voor ouders
-
Begin met kleine stappen. Als je merkt dat je kind elke dag veel op het scherm zit, probeer dan eerst één schermmoment per dag te vervangen door iets anders.
-
Wees eerlijk over je eigen schermgebruik. Kinderen leren vooral door voorbeeldgedrag.
-
Maak samen met je kind een beeldschermcontract of regels. Dit vergroot het gevoel van samenwerking.
-
Monitor je voortgang en evalueer: werkt jouw aanpak? Kan je bijsturen?
-
Gebruik hulpmiddelen: timer-apps, ouderprofielen, of kortdurende schermapps met educatieve inhoud.
Tot slot
De strijd om balans in schermtijd is reëel voor veel ouders van peuters en kleuters. Maar met bewuste keuzes, duidelijke afspraken en alternatieven kun je schermgebruik beperken zonder de voordelen van digitale media volledig uit te sluiten. Door samen te kiezen voor kwalitatieve en interactieve momenten, leer je je kind belangrijke vaardigheden én houd je je eigen rust. Zo bouw je aan een gezonde digitale balans.